Samenvatting
Door de politiek, zorginstellingen en media wordt telkens gezegd dat zzp-ers in de zorg 2 á 3 keer zo duur zijn dan werknemers in de zorg. Dit is echter absoluut niet waar. De totale kosten van een zzp-er in de zorg zijn gemiddeld gezien gelijk aan de totale kosten van een werknemer in de zorg en als de overheadkosten en niet-productieve uren worden meegenomen zelfs goedkoper.
Hoe komen zij dan tot deze pertinent onjuiste bewering? Dit komt door 2 grote vergissingen
Vergissing 1: Brutoloon wordt verward met uurtarief De totale kosten van een zzp-er in de zorg bestaan in haar geheel uit het uurtarief dat de zzp-er in rekening brengt bij de zorginstelling. Terwijl het brutoloon van de werknemer in de zorg slechts ongeveer 60% bedraagt van haar totale kosten. Daardoor worden de totale kosten van een werknemer in de zorg veel te laag ingeschat tegenover de totale kosten van de zzp-er in de zorg. Kortom een uurtarief is niet te vergelijken met het brutoloon van de werknemer. Deze vergissing wordt echter wel veelvuldig gemaakt.
Vergissing 2: Verwarring tussen zzp-ers in de zorg en uitzendkrachten/gedetacheerden Het zijn niet de zzp-ers in de zorg die twee keer zo duur zijn, maar wel de uitzendkrachten en de gedetacheerden.
Een combinatie van deze twee vergissingen leidt al snel tot de onjuiste conclusie dat de zzp-er 2 á 3 maal zoveel kost als een werknemer in de zorg.
INHOUD
VERGISSING 1. BRUTOLOON WORDT VERWARD MET UURTARIEF
Door zorginstellingen en politici wordt veelvuldig aangehaald dat zzp-ers in de zorg 2 tot 3 maal zo duur zijn dan werknemers in de zorg.
Zo gaf het Rotterdamse Ikazia-ziekenhuis een jaar geleden zelfs aan dat de "twee tot driemaal" zo dure zzp-er het ziekenhuis naar de rand van de afgrond bracht.
Hoe komt (onder andere) het Ikazia-ziekenhuis tot een dergelijke onjuiste uitspraak.
Uurtarief zzp-er wordt ten onrechte vergeleken met het uurloon
Volgens het adviesbureau Berenschot vergelijken de zorginstellingen het uurtarief van de zzp-er in de zorg met het bruto uurloon van de werknemer in dienst. Uiteraard ligt het uurtarief dan (veel) hoger dan het bruto uurloon van de zorgmedewerker in dienst. Echter, naast het bruto uurloon moeten nog veel andere posten worden meegenomen in de berekening van de totale werkgeverslasten. Zo komt naast het brutoloon voor rekening van de werkgever: het vakantiegeld, de pensioenpremie, het ziekteverzuim, de opleidingskosten, etc. Als al deze posten opgeteld worden bij het brutoloon dan komt men gemiddeld op dezelfde kosten uit als bij een zelfstandige zorgverlener.
Hieronder zullen we een vergelijking maken tussen de totale kosten van een zzp-er in de zorg en een werknemer in de zorg.
Berekening totale loonkostenDe onderstaande berekening van de totale loonkosten van een werknemer in de zorg is gebaseerd op een daadwerkelijke loonstrook van een zorginstelling van 2022 aangevuld met het ziekteverzuimpercentage van 2022 (9,3% bij verzorgend en verplegende personeel). Het brutoloon betreft het loon van een verpleegkundige 45 – 5 volgens het CAO-VVT met een 36-urige werkweek (dus 156 uur per maand). Het brutoloon was toen € 3.567,72 per maand en dus € 22,87 per uur. Dit komt overeen met een gevraagd uurtarief van een zzp-er van hetzelfde niveau van € 40,00. Uitgaande van 156 uur bedragen de totale kosten voor een zzp-er in de zorg van dit niveau € 40,00 x 156 = € 6.240. In dit bedrag is alles inbegrepen.
Wij gaan nu bekijken wat een werknemer in de zorg kost. Berekening totale kosten werknemer
Brutoloon (2022) € 22,87 x 156 uur € 3.567,72
Reservering vakantietoeslag € 258,92
Reservering sociale lasten vakantietoeslag € 38,84
Reservering eindejaarsuitkering € 269,60
Reservering sociale lasten eindejaarsuitkering € 40,44
Reservering scholing en opleiding € 57,72
ZVW werkgeversheffing € 194,79
Premie OP werkgever € 342,25
Premie AP werkgever € 4,76
WW premie laag werkgever € 77,91
Premie Aof hoog (WIA) € 203,45
Premie Kinderopvang (WKO) € 14,42
Subtotaal loonkosten voor werkgever € 5.070,82
Ziekteverzuim verpleging, verzorging en thuiszorg (2022: 9,3%) € 471,58
Vakantiedagen (13%) € 659,63
Totaal directe werkgeverskosten € 6.202,03
Aantal uren per maand 156
Totale werkgeverskosten per uur € 39,75
De totale kosten voor de zzp-er in de zorg bedroegen € 6.240. Dus bijna gelijk aan de totale kosten van een werknemer in de zorg. Echter als we de overheadkosten (bij een werknemer ongeveer 10%) en de niet-productieve uren (bij een werknemer ongeveer 20%) erbij trekken, die bij een werknemer een stuk hoger liggen dan bij een zzp-er in de zorg, dan komen de totale kosten van de werknemer zelfs boven die van de zzp-er in de zorg.
Conclusie
De totale kosten van een zzp-er in de zorg zijn niet meer dan van een werknemer in de zorg, eerder het tegendeel als de overheadkosten en de niet-productieve uren worden meegerekend. Dat zzp-ers in de zorg duurder zouden zijn dan zorgwerknemers is derhalve aantoonbaar niet waar. En ook hier kan vastgesteld worden dat er op geen enkele wijze sprake is van een balans- of concurrentieverstoring tussen zzp-ers in de zorg en werknemers in de zorg. Noch qua totale arbeidskosten noch ten aanzien van het nettobedrag dat de zzp-er per saldo overhoudt in vergelijking met de werknemer in de zorg.
VERGISSING 2: TUSSEN ZZP-ERS IN DE ZORG EN UITZENDKRACHTEN/GEDETACHEERDEN
Personeel niet in loondienst (PNIL)
Er wordt door zorginstellingen blijkbaar geen onderscheid gemaakt tussen ingehuurde zzp-ers in de zorg enerzijds en ingehuurde uitzendkrachten/gedetacheerden anderzijds.
Zowel ingehuurde zzp-ers in de zorg als uitzendkrachten/gedetacheerden worden door zorginstellingen in de jaarrekening opgenomen onder de post PNIL. PNIL staat voor Personeel Niet IN Loondienst.
In de praktijk wordt hiermee bedoeld personen die van buitenaf ingehuurd worden om zorgwerkzaamheden te verrichten voor de zorginstelling zonder dat zij in dienst zijn bij die zorginstelling. De benaming is daarom zeer vreemd aangezien het woord Personeel slaat op mensen die juist wél in dienst zijn van een werkgever. Maar goed, het gaat dus om inhuur van derden niet in loondienst van de zorginstelling.
Hieronder vallen dus:
1. Zelfstandige zorgverleners, die al dan niet via zuivere bemiddeling, een opdrachtovereenkomst tot zorgverlening hebben afgesloten met een zorginstelling.
2. Zorgmedewerkers die in dienst zijn van een uitzendbureau of een detacheringsbureau en worden uitgeleend aan een zorginstelling.
In de post PNIL maken de ziekenhuizen veelal geen onderscheid tussen de zzp-ers in de zorg die rechtstreeks een opdrachtovereenkomst tot zorgverlening afsluiten met een zorginstelling (al dan niet via bemiddeling van een zuiver zorgbemiddelingsbureau) en zorgmensen die door de zorginstellingen worden ingehuurd van een uitzendbureau en een detacheringsbureau.
Nu hebben we gezien dat een zelfstandige zorgverlener gemiddeld niet duurder is dan een zorgwerknemer in dienst en als wij de overheadkosten en niet-productieve uren meerekenen zelfs goedkoper dan een werknemer in de zorg.
Als de zorginstelling zegt veel meer kwijt te zijn aan ingehuurd zorgmensen dan zou dit er op moeten duiden dat zij zeer waarschijnlijk veel zorgmensen inhuren via uitzendbureaus en detacheringsbureaus.
Totale kosten uitzendkracht/detacheerder
Als een zorginstelling een uitzendkracht of gedetacheerde inhuurt, dan is deze uitzendkracht of detacheerder in dienst van het uitzendbureau of detacheringsbureau. Deze uitzendkrachten of detacheerders worden dan door het uitzendbureau ter beschikking gesteld aan de zorginstelling, die de leiding en toezicht heeft op deze uitzendkrachten en detacheerders. Het uitzendbureau is derhalve de juridische werkgever en de zorginstelling de feitelijke werkgever. Voor deze ter beschikking stelling stuurt het uitzendbureau of detacheringsbureau een factuur naar de zorginstelling. Het ter beschikking stellen van personeel is een voor de Omzetbelasting belaste prestatie.
De vraag is welke kosten een uitzendbureau nu doorberekent aan een zorginstelling. Hieronder vindt u een specificatie zoals deze is opgesteld als leidraad voor de uitzendbureaus:
Brutoloon (gebaseerd op CAO ABU/NBBU)
Reserveringen voor vakantiedagen
Vakantiegeld
Aanvulling ziektewet
Pensioenpremie
Compensatie van de premie PAWW
Premie sociaal fonds
Scholing
Kosten voor leegloop en verzuim
Premie WAO/WIA
Gedifferentieerde premie Whk
Premie zorgverzekeringswet
Premie Werkloosheidwet
Kosten voor de transitievergoeding
Opslag voor kosten van de eigen organisatie
Welk bedrag wordt gemiddeld door een uitzendbureau doorberekent aan de zorginstelling? Een indicatie kunnen we vinden op de website van Randstad uitzendbureau , zie link: https://www.randstad.nl/werkgevers/tarieven
Hieruit blijkt dat uitgangspunt is het brutoloon. Bij de berekening van de totale kosten voor een werknemer in de zorg gingen we uit van een bruto uurloon van € 22,82.
Vervolgens wordt er door het uitzendbureau een omrekenfactor toegepast om alle overige kosten te verdisconteren in hun prijs. De omrekenfactor bij een uitzendkracht is 2,5.
Dus voor het inhuren van een uitzendkracht wordt door het uitzendbureau € 22,82 x 2,5 = € 57,05 per uur in rekening gebracht aan de zorginstelling.
Maar dan zijn we er nog niet. Immers zoals hiervoor aangegeven is hier sprake van het ter beschikking stellen van arbeidskrachten en dat is een met BTW belaste prestatie. Deze door het uitzendbureau in rekening gebrachte BTW is echter voor de zorginstelling niet aftrekbaar, en dus een kostenpost.
Dus het totaal in rekening gebrachte bedrag is € 57,05 x 1,21 = 69,00 per uur (€ 10,768 per maand bij een 36-urige werkweek).
Omrekenfactor
Zoals we hiervoor hebben gezien kwamen we bij de berekening van de totale kosten van een werknemer in de zorg uit op € 39,75 per uur en voor de zzp-er in de zorg op € 40,00 per uur.
Als we totale kosten vergelijken tussen een werknemer in de zorg en een uitzendkracht dan zij de totale kosten van de uitzendkracht een factor 1,73 duurder dan die van een werknemer in de zorg.
Bij een detachering wordt er zelfs gerekend met een factor 3. Dan komt men op een bedrag aan totale kosten van € 22,82 x 3 x 1,21 = € 82,84. Dit is in vergelijking met de totale kosten van een werknemer in de zorg 2,08 keer zoveel.
Aandeel zzp-ers en uitzendkrachten/detacheerders in PNIL
Uit cijfers van het CBS blijkt dat bijvoorbeeld bij ziekenhuizen overigens slechts 5,7 van hun zorgverleners bestaan uit PNIL medewerkers. Dus dat is vrij gering percentage. Van deze 5,8% bestaat 45% uit zzp-ers en 55% uit uitzendkrachten en detacheerders. Dus bij ziekenhuizen bestaat dus slechts 2,61% uit zzp-ers en 3,19% uit uitzendkrachten en gedetacheerden.
Bij verpleging, verzorging en thuiszorg is wordt er voor 6,8% PNIL ingehuurd, waarvan 67% zzp-ers en 33% uitzendkrachten en detacheerders,. Van de 100 zorgmedewerkers zijn er dus slechts 4,% werkzaam als zzp-er en slechts 2,2% uit uitzendkrachten en gedetacheerden.
Conclusie
Ook hier wordt weer een onjuist beeld gegeven van de zzp-er in de zorg. De zzp-er in de zorg wordt verward met een uitzendkracht of gedetacheerden. De uitzendkracht en detacheerder zijn wél 2 keer zo duur als een werknemer in de zorg , maar niet de zzp-er in de zorg.
Eindconclusie
Echter, gezien de relatief beperkte omvang van deze uitzendkrachten en gedetacheerden in het totaal van alle zorgmedewerkers, lijkt de uitspraak dat de zzp-er 2 tot 3 maal zo duur is dan een werknemer, vooral gebaseerd te zijn op een verkeerde en onjuiste inschatting van de totale kosten van het eigen personeel.