Artikel 2, lid 1 van de Wkkgz bepaalt dat de zorgaanbieder goede zorg aan moet bieden.
Onder goede zorg wordt in lid 2 verstaan, zorg van goede kwaliteit en van goed niveau:
- die in ieder geval veilig, doeltreffend, doelmatig en cliëntgericht is, tijdig wordt verleend, en is afgestemd op de reële behoefte van de cliënt;
- waarbij zorgaanbieders en zorgverleners handelen in overeenstemming met de op hen rustende verantwoordelijkheid, voortvloeiende uit de professionele standaard en de kwaliteitsstandaarden; en
- waarbij de rechten van de cliënt zorgvuldig in acht worden genomen en de cliënt ook overigens met respect wordt behandeld.
1. Goede zorg
Globale normstelling
De inhoud en reikwijdte van de aanspraak op ‘goede zorg’ houdt in dat de zorg in elk geval moet voldoen aan de professionele standaard en ook overigens goed moet zijn. De term "goede zorg" is een globale norm, die verder moet worden ingevuld door de regels en normen van de gezondheidszorg zelf en de rechterlijke uitspraken hierover.
Resultaatsverplichting
De kwaliteitsnorm "goede zorg" houdt in dat zorg moet worden verleend zoals een redelijk bekwaam hulpverlener dat doet. De wetgever spreekt van ‘een resultaatsverplichting’. Het resultaat moet namelijk zijn dat goede zorg is verleend. Dat is iets anders dan een verplichting om de behandeling succesvol te doen zijn. Voorkomen moet worden dat de indruk ontstaat dat zorgverleners in strijd met de wet zouden handelen louter vanwege het feit dat de behandeling niet tot algeheel herstel van een ziekte heeft geleid. De zorgaanbieder zal zich met al zijn vermogen en overeenkomstig de algemeen aanvaarde norm moeten inzetten. Als hij dat doet, levert hij goede zorg. Aldus de wetgever, die de paradox aanvaardt, dat het leveren van voldoende inspanning een resultaatsverplichting is. De inspanningsplicht wordt hier als resultaatsverplichting beschouwd.
Dynamische norm
De formulering van artikel 2, lid 2 Wkkgz is niet statisch. De inhoud en reikwijdte van de aanspraak verandert met de zich in de praktijk ontwikkelende stand van de wetenschap en normen, eisen en ervaringen uit de kring van beroepsbeoefenaren zelf.
2. Professionele standaard
De verwijzing in de Wkkgz naar de ‘professionele standaard’ benadrukt dat de zorgaanbieder een eigen verantwoordelijkheid heeft bij het bepalen wat in het concrete geval ‘goede zorg’ is. De zorgverlener bepaalt derhalve wat goede zorg is en niet de zorgvrager.
Een zorgaanbieder kan derhalve bepaalde zorg weigeren te geven, bijvoorbeeld omdat het gaat om operaties die volgens algemene medische normen onnodig en mogelijk risicovol zijn.
De andere functie van de professionele standaard is natuurlijk om de zorgverlener te binden aan de stand van de medische wetenschap en de goede praktijk met respect voor diens professionele autonomie
Ruim begrip
‘Professionele standaard’ wordt als een overkoepelende term gehanteerd en omvat meerdere instrumenten die een zorgproces kunnen beschrijven zoals een richtlijn, zorgstandaard, module, norm en indicator. Een professionele standaard beschrijft een geheel of gedeelte van een specifiek zorgproces, ongeacht de plaats van zorgverlening of omschrijving van de zorgaanbieder, vanuit het perspectief van de goede zorgverlening aan de cliënt. Verschillende instrumenten kunnen deel uitmaken van een professionele standaard, maar behoeven daarin niet per se voor te komen.
Volgen of afwijken?
Een professionele standaard is te beschouwen als een norm waarbij de zorgaanbieder in het specifieke geval steeds de afweging moet maken of de standaard zorgverlening moet worden geboden dan wel in het belang van de cliënt afwijking noodzakelijk is. Indien in het belang van de gezondheid van de cliënt afwijking van de professionele standaard noodzakelijk is, is de zorgaanbieder daartoe gehouden.
Geregistreerde standaarden
In artikel 2 wordt voor goede zorg in de eerste plaats verwezen naar professionele standaarden die zijn opgenomen in het openbaar register voor standaarden van het Zorginstituut Nederland, zoals bedoeld in artikel 66b Zorgverzekeringswet.
3. Kwaliteit (lid 2)
Om niet het begrip van ‘goede zorg’ operationeel te versmallen is bepaald dat de zorg ‘van goede kwaliteit’ moet zijn. Het begrip ‘kwaliteit’ is toegevoegd omdat steeds meer het waarborgen van de kwaliteit van zorg centraal komt te staan, o.a. in het voornemen om financiering van de zorg op basis van de kwalitatieve uitkomsten en resultaatscore mogelijk te maken en de opdracht voor zorgverzekeraars en zorgaanbieders om kwaliteit van zorg inzichtelijk te maken. Kwaliteit is een breder begrip dan de elementen veiligheid, doeltreffendheid en doelmatigheid, terwijl in de langdurige zorg er bovendien bijvoorbeeld nog op veel gebieden niet met professionele standaarden gewerkt wordt en wel een kwaliteit moet worden hooggehouden.