Op nu.nl is een artikel verschenen waarin wordt aangegeven dat de zorginstellingen toch niet zonder de zzp-ers kunnen. Een citaat uit dit artikel: "Vanaf begin dit jaar treedt de Belastingdienst strenger op tegen schijnzelfstandigheid. In de zorg heeft dat tot veel onrust geleid, veel zzp'ers vreesden hun opdrachten te verliezen. Dat lijkt niet te gebeuren: zorginstellingen komen zonder zzp'ers toch in de knel." Klik hier voor het gehele artikel.
Ook wij merken bij onze relaties als bemiddelingsbureaus en zorginstellingen, dat de opdrachten weer aantrekken voor zzp-ers. Er zijn echter nog steeds zorginstellingen, en volgens ons met name de (zeer) grote zorginstellingen die zeer koppig vasthouden aan hun zelf gecreëerd beleid om geen zzp-ers in te huren. Ze houden zo vast aan dit beleid dat ze zelfs bereid zijn om gewoon afdelingen te sluiten. Ondanks het feit dat zorginstellingen zich dienen te houden aan hun wettelijke zorgplicht. Zie bijvoorbeeld het artikel van ZZP-ers in de zorg "Vaste zorgmedewerkers willen helemaal niet zonder zzp-ers" waarin zorginstellingen zoals GGZ Vierduinen en Careyn vasthouden aan hun beleid om geen zzp-ers in te huren.
De redenen om geen zzp-ers in te huren zijn overigens niet juist, niet goed onderbouwd of reeds ingehaald door de veranderde omstandigheden.
1. De rechter bepaalt of er sprake is van schijnzelfstandigheid
Zo wordt er gezegd dat zij (de zorginstellingen) zich aan de Wet DBA moeten houden. Blijkbaar weten maar weinig mensen wat de Wet DBA inhoudt. De Wet DBA vermeld namelijk alleen maar dat de VAR-verklaring (Verklaring arbeidsrelatie) wordt ingetrokken en niet meer van toepassing is (verder staat er niets in !) De wet DBA en ook de Wet op Inkomstenbelasting geven helemaal geen definitie van het begrip ondernemerschap. De inhoud van het fiscaal zelfstandig ondernemerschap wordt uitsluitend en geheel bepaald door de rechtspraak. En laat daar nu de Hoge Raad in het Deliveroo-arrest en het Uber-arrest een mooi kader voor gemaakt te hebben aan de hand waarvan partijen hun arbeidsrelatie zodanig kunnen inrichten dat zij kunnen voldoen aan de door de Hoge Raad aangegeven ondernemerscriteria.
2. Te veel risico?
In onze andere blog hebben we ook aangegeven dat een zorginstelling meer kwijt is dan wel minimaal gelijk aan het inhuren van uitzendkrachten, detacheerders en payrollers dan het inhuren van zzp-ers, zélfs als er achteraf alsnog sprake zou zijn van schijnzelfstandigheid. Bij detachering en uitzending weet de zorginstelling al 100% zeker dat zij teveel betalen. Uitgaande van een brutoloon van €23 komt het kostenplaatje voor een zorginstelling bij detachering uit op maar liefst € 112,00 ! De berekening is als volgt: brutoloon € 23,00 x factor 2,5 = € 57,50 + ORT € 34,35 = € 92,85 + 21% BTW €19,49 = € 112,34. Afgezet tegen het brutoloon is dit bijna factor 5.
Bij het inhuren van een zzp-er zijn de zorginstellingen dus veel goedloper uit, dus dat geld besparen zij direct. Daarnaast zou er de kans (dus het is niet zeker, zeker niet als je de criteria van het Deliveroo-arrest volgt) kunnen bestaan dat er alsnog sprake zou kunnen zijn van schijnzelfstandigheid, maar dan nóg ben je goedkoper uit dan wel minimaal gelijk ten opzichte van uitzending en detachering. Dus het financiële risico van een zzp-er is niet groter dan bij uitzending of detachering (daar waar je in ieder geval zeker dat je als zorginstelling teveel betaalt). Dit risico wordt verder getemperd doordat de belastingdienst geen collectieve naheffingsaanslagen loonheffingen kan opleggen bij de zorginstellingen.
3. Collectieve handhaving is niet meer mogelijk
Door het Uber-arrest is een collectieve handhaving bij zorginstellingen niet meer mogelijk. De belastingdienst stelde zich op het standpunt dat als een zzp-er hetzelfde werk doet als een werknemer in dezelfde zorginstelling er sprake is van schijnzelfstandigheid. Gevolg van dit duidelijk aanwijsbare onjuiste standpunt was dat de belastingdienst dreigde met collectieve handhaving op schijnzelfstandigheid. Dat houdt dit geval in dat de belastingdienst voor álle zzp-ers die hetzelfde werk verrichten als de werknemers één grote collectieve naheffingsaanslag loonheffingen zou opleggen bij de zorginstelling.
Helaas is dit standpunt (bewust of onbewust) door veel partijen overgenomen: door de overheid, adviesbureaus, de media, enzovoort. Met als gevolg grote angst en onzekerheid bij de zorginstellingen. Echter ook hier voor de zorginstellingen goed nieuws. Het door de belastingdienst ingenomen standpunt is onjuist zoals blijkt uit het in februari 2025 gewezen uitspraak van de Hoge Raad in het Uber-arrest. De Hoge Raad heeft hier aangegeven dat, ook al verricht de zzp-er hetzelfde werk als een werknemer in dezelfde zorginstelling de zzp-er toch, op grond van een andere contracten, feiten en omstandigheden, als zzp-er kan worden aangemerkt náást de werknemer. Dit betekent dat elke arbeidsrelatie met een zzp-er afzonderlijk moet worden beoordeeld door de belastingdienst. Stel een zorginstelling heeft 200 zzp-ers ingehuurd. De belastingdienst kan dan niet een collectieve naheffingsaanslag loonheffingen ten aanzien van 200 zzp-ers opleggen bij de zorginstelling, maar moet elke zzp-er één voor één onderzoeken of er sprake is van schijnzelfstandigheid of niet. Het is duidelijk dat hierdoor een effectieve handhaving en het dreigen daarmee niet meer mogelijk is als je maar 80 handhavingsinspecteurs op de handhaving hebt gezet. Om elke zzp-er afzonderlijk te gaan beoordelen neemt zoveel tijd in beslag, laat staan als deze ook nog bezwaar- en beroepsprocedures gaan opstarten bij de belastingdienst c.q de rechter. Hiermee is ook het risico op een strenge handhaving bij de zorginstellingen geminimaliseerd.